dinsdag 18 juli 2017

Bonanza (I) - Pa Bonanza had drie zonen



Pa Bonanza had drie zonen

Zoals veel mensen van mijn leeftijd ben ik opgegroeid met Bonanza. Als ik me niet vergis werd de serie op een doordeweekse avond uitgezonden, aan de late kant, dus je moest telkens weer zeuren om op te mogen blijven. De volgende dag werd de aflevering op de speelplaats natuurgetrouw nagespeeld, compleet met de juiste stembuigingen. Herman Brusselmans schreef een boek De Terugkeer van Bonanza, maar dat boek heb ik niet gelezen. Het ging, als ik me niet vergis, ook niet over Bonanza. Ik heb wel een aantal andere boeken gelezen en ben ook teruggekeerd naar Bonanza. Dat gebeurde in 2004 of 2005 en de terugkeer viel samen met een poging om van het roken af te komen. Dit keer werd de serie in de namiddag uitgezonden. Ik nam de afleveringen op en beloofde mezelf dat ik de opname mocht bekijken - voor het slapengaan - als ik de rest van de dag van de sigaretten wist af te blijven.  De poging om van het roken af te komen slaagde. Men zou dus kunnen zeggen dat ik dankzij de Cartwrights gezonder ben gaan leven. Snoep verstandig, eet een appel en kijk naar Bonanza!

Carwrights & Bonanza's

Hoewel de familie Cartwright heette, spraken wij als kinderen van de Bonanza's. Pa Bonanza en zijn drie zonen. Ik wilde altijd Adam zijn, Adam Bonanza. Dat kwam zo: ik werd vaak minachtend 'Witte' genoemd  vanwege mijn ziekelijk bleke huid. Bovendien was ik wat kleiner dan gemiddeld en leed ik aan bronchitis. Adam was groot en sterk, en bovendien zongebruind. Bonanza is Spaans voor welvaart, maar in Nevada, waar de serie zich afspeelt, werd de term gebruikt in verband met de vondst van edelmetaal. De eerste belangrijke zilvermijn, de Comstock Lode, lag niet ver van de plaats waar in de serie de ranch van de Cartwrights, de Pondarosa, is gesitueerd, nabij de plaats Virginia City. De Cartwrights hadden hun rijkdom blijkbaar te danken aan deze mijn (*1). De bekende generiek van de serie, toont een in brand vliegende kaart van de streek waarop het grondgebied van de Cartwrights in oranjebruine kleur is aangeven: de kleur van de Pinus Ponderosa, de Latijnse naam van de Noord-Amerikaanse den, het hout waarmee de ranch van de Ponderosa was gebouwd. De Pondarosa werd voor de serie gebouwd aan de oevers van Lake Tahoe (*2) en kon nadat de serie was geëindigd lange tijd door het publiek worden bezocht. In 2004 werd de grond waarop de Pondarosa staat verkocht en sindsdien is het gebouw voor het publiek gesloten. De meeste opnames werden trouwens gemaakt in de studio, waar een deel van de Ponderosa was nagebouwd.

De Ponderosa
Kleuren maken de man

Bonanza werd uitgezonden tussen 1959 en 1973 en is met 14 seizoenen en 431 afleveringen de op één na langstlopende westernserie uit de geschiedenis. Alleen Gunsmoke liep langer (20 seizoenen, 635 afleveringen), maar Bonanza was in de VS vaker de populairste TV-serie van het jaar (driemaal,  tegenover Gunsmoke slecht één keer). In Vlaanderen won de serie drie keer op rij de prijs van de kijker van het blad Humo. Gek genoeg kende Bonanza een moeizame start: de kijkcijfers voor de eerste twee seizoenen waren laag en de reacties van critici wisselend; er was enige waardering voor de moed om sociale problmen zoals rassentegenstellingen aan de kaak te stellen (hierover later meer), maar men vond de serie statisch en weinig avontuurlijk. De productiemaatschappij, NBC, overwoog om Bonanza af te voeren en gaf alleen groen licht voor een derde reeks omdat de reeks werd opgenomen in kleur. In die tijd was dat nog iets nieuws en NBC wilde graag verder met het procedé experimenteren. Het was eenvoudiger om een bestaande serie voort te zetten dan een nieuwe op te starten.

Vrijgezellen en weduwnaars

Een eigenaardigheid van westernhelden is dat ze zelden gehuwd zijn. Adam, Hoss en vooral Little Joe hadden met enige regelmaat romantische avontuurtjes, maar kenden geen geluk in de liefde: de beminde overleed aan het eind van de aflevering of ging er met een ander vandoor, er was altijd wel wat. En wat was er gebeurd met hun moeder? In Bonanza was dit een driedubbel probleem, want de broers werden gepresenteerd als halfbroers : ze hadden dezelfde vader, maar verschillende moeders. Vermoedelijk wilde men via deze ingreep de nogal radicale verschillende in uiterlijk en karakter verklaren. Adam was een evenwichtige persoonlijkheid, een denker die aan de oostkust architectuur had gestudeerd (hij had ook de Pondarosa ontworpen), Hoss een goedmoedige reus met een grote eetlust en nakomeling Joe een opvliegerig opdondertje met een oog voor de meisjes. Alle drie de moeders kregen hun eigen zogenaamde flashback-aflevering; de moeder van Hoss kreeg er zelfs twee:

* Elizabeth, My Love (serie 2, aflevering 32): Aan het bed van een zieke Adam, vertelt Ben hoe hij diens Britse moeder Elizabeth leerde kennen aan boord van een zeilschip

* Inger, My Love (Serie 3, aflevering 29): Terwijl Hoss op weg is naar huis en er een zware storm opsteekt, herinnert Ben zich zijn romance met de Zweedse Inger, die het leven zou schenken aan Hoss. In deze aflevering wordt ook onthuld wat de betekenis is van de naam 'Hoss': het is slang uit de regio van de Smokey Mountains voor een vriendelijke krachtpatser, een beer van een vent met een gouden hart

* Journey Remembered (Serie 5, aflevering 8): In een voortreffelijke aflevering, één van de beste van de serie, denkt Ben aan zijn tocht naar het Westen, aan de zijde van Inger, de moeder van Hoss, die wordt gedood tijdens een gevecht met Indianen

* Marie, My love (Serie 4, aflevering 20): Ben ontmoet tijdens een trip naar New-Orleans de Frans-Creoolse weduwe Marie DeMarigny en wordt verliefd op haar. Er wordt gesuggereerd dat zij kort na de geboorte van Joe overlijdt, maar de gebeurtenis wordt niet in beeld gebracht.

Top-billing en equal billing

Eén van de belangrijkste vragen bij een film of TV-serie met diverse centrale personages, is de vraag wie de eerste plaats in de rolverdeling krijgt (top-billing). Die vraag is vooral van kapitaal belang indien tijdens de begingeneriek, net als bij Bonanza, de gezichten daadwerkelijk in beeld worden gebracht (en niet alleen de namen). Voor Bonanza werd een elegante oplossing bedacht voor dit probleem: nadat de kaart in brand is gevlogen, rijden de vier Cartwrights zij aan zij richting camera en vervolgens worden ze één voor één in close up gefilmd, terwijl hun acteursnaam in vette letters in beeld verschijnt. Per aflevering werd de volgorde waarin de acteurs werden gepresteerd afgewisseld. In het jargon heet dit equal billing.




Einde deel 1 - Wordt vervolgd

Noten:

* (1) In een versie met tekst van de Bonanza song, wordt echter melding gemaakt van goud:

"With a gun and a rope and a hatful of hope
We planted our family tree
We got ahold of a potful of gold - Bonanza
With a horse and a saddle and a rig full of cattle
How rich can a fella be?"

* (2) De kaart die wordt getoond in de generiek, heeft (zeer ongewoon) een verticale Oost-West-as. De Ponderosa ligt aan de oostelijke, niet de noordelijke oever van Lake Tahoe


zondag 11 juni 2017

Hamertje Tik



Flower Power to the People

Sommige gezichten leer je pas goed kennen nadat ze door een cartoonist in een spotprent zijn verwerkt. Op dezelfde manier dringt de eigenaardigheid van bekende songteksten soms pas tot je door bij het aanhoren van een vertaling. Ik ben ooit in een minutenlange trance gebracht door een Franse straatzanger, op het plein voor Centre Pompidou. U kent het type wel: gitaar, matige stem, veel goede wil, sjofele kledij en een hoed op de grond voor de muntjes. Alles even voorspelbaar, behalve het lied dat hij ten gehore bracht, een Franse versie van een beroemde folk song:

Si j'avais un marteau, un marteau le matin

Tja, if I had a hammer, a hammer in the morning. Duizenden keren gehoord, zonder erbij stil te staan. Waar heeft iemand een hamer voor nodig, in the morning, in the evening, all over this land? Een paar dagen geleden werd ik plots aan het voorval herinnerd nadat in dezelfde stad, Parijs, een IS-sympathisant werd neergeschoten nadat hij enkele politiemensen met een hamer te lijf was gegaan.

Pete Seeger
If I had a hammer I'd hammer in the morning
I'd hammer in the evening all over this land
I'd hammer out danger, I'd hammer out warning
I'd hammer out love between my brothers and my sisters
All over this land

Het klinkt lieflijk, alsof de tekst is geschreven in die goede jaren zestig. Niet echt het soort tekst waardoor een terrorist zich zal laten inspireren. Broeders en zusters, vrijheid, blijheid en love is all you need. Maar let op: de song dateert van de jaren veertig, en werd geschreven (door Pete Seeger en Lee Hays) ter ondersteuning van de Amerikaanse Progressive Party, een in 1948 opgerichte,  radicale en tamelijk omstreden politieke beweging die meermaals in opspraak kwam vanwege sympathieën voor (en naar men zei ook banden met) communistische regimes. De hamer is blijkbaar de communistische hamer die hoort bij de sikkel. De song werd - door Pete Seeger - voor het eerst ten gehore gebracht tijdens een samenkomst in New York, ter ere van de leiders van de communistische partij, die waren aangeklaagd voor landverraad (*1)

Communistische liederen zijn - net als de strijdliederen van de Nazi's trouwens - vaak erg mooi, maar ze stralen bij voorkeur vastberadenheid uit, onverzettelijkheid, zoals bijvoorbeeld het Italiaanse Bandiera Rossa, met als tekst:

Avanti o popolo, alla riscossa,                  
Bandiera rossa, Bandiera rossa                
Avanti o popolo, alla riscossa,                  
Bandiera rossa trionferà.    
                       
Vrij vertaald: Vooruit kameraden, niet bij de pakken neerzitten, achter die rode vlag aan, op naar de eindoverwinning! Dat is tenminste ferme taal. Het hamertje tik van Seeger en Hays steekt daar schil bij af. Waarom eigenlijk? Zij waren in de periode na de oorlog, toen het lied geschreven werd,  beiden actief binnen de arbeidersbeweging en namen hun politieke engagement ongetwijfeld serieus. Volgens Seeger, in een interview uit 1985, waren commies de enigen die in die dagen over peace and liberty spraken, en klonken zulke woorden derhalve wel degelijk radicaal (*2). En verder moesten Hays en hijzelf op hun woorden passen, al te expliciete teksten werden niet op prijs gesteld in het naoorlogse Amerika. Seeger zou in de jaren zestig trouwens actief zijn binnen de hippiebeweging, dus helemaal verrassend zijn die verwijzingen naar lieve broeders en zusters niet. Enkele andere songs van zijn hand zijn Where have all the flowers gone (!) en het op het Bijbelboek Prediker gebaseerde Turn, turn, turn (het bekendst in de uitvoering van The Byrds).

Seeger nam de song zelf op met zijn groep The Weavers (als The Hammer Song), maar zonder veel succes. Meer dan tien jaar later, in 1962, werd het nummer opgepikt door Peter, Paul & Mary, die er een bescheiden hit mee scoorden, maar het werd pas een echte kraker in de uitvoering van Trini Lopez, die er in 36 landen de eerste plaats van de hitparade mee bereikte. In de biografie van Trini Lopez valt geen enkel politiek engagement te ontdekken, laat staan communistische sympathieën of revolutionaire gedachten. Ook hij vermoedde blijkbaar flower power waar Seeger power to the people had bedoeld.

Inmiddels behoort het lied tot het collectieve geheugen van de mensheid en is de politieke dimensie geheel naar de achtergrond gedrongen. Er bestaan uitvoeringen van grote namen als Johnny Cash, Aretha Franklin, Sam Cooke en Wanda Jackson, maar het zal altijd wel een beetje de hit blijven van Trini Lopez. Er bestaat er zelfs een Nederlandstalige versie, getiteld Oh, had ik maar 'n hamer, van Rob de Nijs en The Lords waar ik, eerlijk gezegd, nooit eerder van had gehoord. De Franse vertaling waarop ik in Parijs werd getrakteerd, was van de hand van Claude François, oftewel "Clo Clo" zoals de Fransen hem kennen (*3).

Clo-Clo bereikte met de Franse versie iets wat Trini niet was gelukt: de eerste plaats bereiken in eigen land. Ondanks het wereldsucces en de 36 eerste plaatsen, bleef If I had a Hammer in de VS  steken op de derde plaats van de Bilboard Hot 100.



Noten:

* (2) http://mysongbook.de/msb/songs/i/ifihhamm.html (Scroll naar het gedeelte onder de songtekst, punt 3)
* (3) Clo-clo is één van de populairste Franstalige artiesten van de 20ste eeuw. Hij vertolkte voornamelijk door andere geschreven materiaal, maar schreef wèl (samen met Gilles Thibaut) Comme d'habitude, dat door Paul Anka werd vertaald als My Way en uitgroeide tot wellicht het meest vertolkte lied uit de geschiedenis van de lichte muziek; er bestaan ruim 1500 uitvoeringen van.


dinsdag 25 april 2017

Een interview met Chriet, of niet




Een Interview met Chriet, of niet

R.I.P. Chriet Titulaer (9 mei 1943 - 25 april 2017)

Men spreekt wel van markante verschijningen. Met zijn kabouterbaard, sjofele kledingstijl en zachte, bijna vloeibare Limburgse g viel de afgelopen weekend op 73-jarige leeftijd overleden sterrenkundige Chriet Titulaer zeker in die categorie. Hij cultiveerde het imago van verstrooide professor omdat hij wist dat het hem goed van pas kwam bij zijn televisieoptredens. Titulaer werd in één klap Neerlans bekendste geleerde toen hij samen met Henk Terlingen ("Apollo Henkie") de eerste maanlanding live becommentarieerde op televisie. Terlingen speelde daarbij het balorige maar nieuwsgierige neefje, Titulaer de guitige maar toch ook strenge professor.

In de daaropvolgende jaren steeg zijn roem tot ongekende hoogte: als er weer eens een opmerkelijk wetenschappelijk nieuwtje was, werd hij in de studio uitgenodigd om commentaar te leveren. Hij werd zo populair dat diverse cabaretiers en komieken hem gingen imiteren. Een imitatie van Wim de Bie streelde zijn ijdelheid, maar hij was boos toen André van Duin hem bij een persiflage omdoopte tot 'Tiet Kittelaar'. De persiflage ging de lucht in tijdens een live-uitzending naar aanleiding van de Firato, een tentoonstelling gericht op audio- en videoapparatuur. Half Nederland zat voor de buis, Chriet Titulaer zat in de zaal en was zo van slag dat een gepland interview een kwartier moest worden uitgesteld.

Titulaer en interviews, het is een verhaal apart. In het laatste jaar van de middelbare school kwamen een vriend en ik op het idee om hem te interviewen voor de schoolkrant. De afspraak werd gemaakt via een oom van die vriend die iemand kende die Chriet Titulaer kende. Ik herinner me dat we op een woensdagavond, terwijl we naar een voetbalwedstrijd zaten te kijken, plots te horen kregen dat we op zaterdagmiddag werden verwacht in het Dr. A.F. Philips Observatorium, de sterrenwacht in Eindhoven. 

We waren doodzenuwachtig want waar moesten we het in vredesnaam met Chriet Titulaer over hebben? Over ruimtevaart, natuurlijk, maar we hadden daar zo weinig verstand van dat we er geen zinnige vraag over konden bedenken. Bij de ingang van het observatorium kregen we te horen dat we aan het verkeerde adres waren. Chriet Titalaer? Nee, die werkte hier niet. We waren bijna opgelucht, maar een tweede persoon wist te vertellen dat Chriet Titulaer inderdaad die middag op het observatorium werd verwacht; hij had er eigenlijk al moeten zijn, maar hij had veel aan zijn hoofd en stond niet bekend als erg punctueel. 

We hadden de moed al opgegeven toen Chriet Titulaer eindelijk binnen kwam stormen. Ach ja, die afspraak. Helemaal vergeten. Konden we nog even wachten? Geef die jongens wat te drinken en geef ze ook wat te lezen. En weg was hij. Een man bracht ons twee bekers koffie en ook een boek, een populariserend werk over ruimtevaart, geschreven door - wat dacht u? - Chriet Titulaer. 

We hebben Chriet die middag niet meer teruggezien. Het geplande interview werd nooit afgenomen, maar wel gepubliceerd. Het boek nam ik mee naar huis en las het in één ruk uit. Chriet Titulaer gaf antwoorden op vragen die ik mezelf nooit had gesteld, maar die bij nader inzien voor de hand lagen. Ik schreef de vragen uit en kopieerde de uitleg van Titulaer. De leraar natuurkunde was trots op ons. Hij schreef - mede namens ons - een dankbriefje aan de grote geleerde, met nog een paar bijkomende vragen, maar kreeg nooit antwoord. Ach, wat zou het, die man had zoveel aan zijn hoofd, dat interview was hij vast al lang weer vergeten.





vrijdag 14 april 2017

Dansen met Colinda



Net als veel anderen luister ik graag naar oude hits, liedjes die succesvol waren toen ik een kind was. Het aardige van die bezigheid is dat je nu plots begrijpt waar die liedjes over gingen, iets waar je vroeger amper enig idee van had. Help van de Beatles was een enorme hit en we brulden de lange uithaal allemaal mee Hééééééélp. Dat dit een schreeuw was om hulp, begrepen we wel, maar niemand wist te vertellen wat er precies aan de hand was. No Milk Today van Herman Hermits ging ons verstand helemaal te boven. Iemand had uitgevist dat de titel zoiets betekende als 'Geen melk vandaag'. Waarom zou je daar over willen zingen? (*1)

Van Engels begonnen we gaandeweg steeds meer te begrijpen, voldoende om een titel als A Whiter Shade of Pale om te toveren tot Een Witte Scheet uit de Peel. Frans vormde echter een onoverbrugbare taalbarrière. Ik wist dat monsieur het Franse woord voor meneer was, maar had geen flauw idee van wat Vous permettez betekende. Franstalige hits waren overigens vrij zeldzaam in Nederland. Zelfs Johnny Halliday had er slechts twee nummer één hits, Les Tendres Années en Pour moi la vie va commencer (*1). Opvallend is dat Johnny zijn Nederlandse tophits scoorde vóór de komst van Radio Veronica in 1965, dat zich vrijwel geheel op Engelstalige pop zou gaan richten.

Ook de Franstalige Canadese Lucille Starr scoorde haar hits in de vroege jaren zestig. In de eerste Top 40 die door Radio Veronica werd gepubliceerd, op 2 januari 1965, stond Lucille Starr op de tweede plaats met haar grootste hit, The French Song, een hypnotisch nummer, met een gemengd Frans-Engelse tekst; vooral de openingszin is bekend geworden: Quand le soleil dit bonjour aux montagnes. Lucille zou het succes van The French Song nooit kunnen herhalen, maar ook Jolie Jacqueline en Colinda deden het in Nederland heel aardig; het laatste nummer bereikte zelfs de derde plaats. Over dat nummer, Colinda, een meer speciaal de Franse tekst ervan, wil ik het nu hebben.

In het Frans heb ik in de loop van mijn leven genoeg vorderingen gemaakt om een film met Louis de Funès zonder ondertitels te kunnen volgen. Ook de hits van Adamo uit mijn vroege jeugd leveren geen problemen meer op, maar de Franse tekst van Colinda (net als The French song is de tekst tweetalig Frans-Engels) blijft ook na al die jaren raadselachtig. Hier en daar is wel een woord of tekstflard verstaanbaar, maar even zo vaak klinkt lijkt de tekst geschreven in een soort fantasietaal. probeer het zelf maar (let op, de Franse tekst volgt pas na de Engelse):




De Engelse tekst zal weinig problemen opleveren en de eerste versregel is een aanwijzing voor de herkomst van het lied:

Colinda was the cutest Belle in all the Bayou land

Een Belle is een schone uit het zuiden van de Verenigde Staten, en Bayou Land of Bayou Country is een moerassige streek in de zuidelijke staat Louisiana. De meeste inwoners van Bayou Country zijn zogenaamde Cajun, afstammelingen van de Acadien, de eerste Franse kolonisten die zich vestigden op Acadia. Ook wonen er nogal wat personen van gemengd Creoolse afkomst. De bewoners hebben een geheel eigen muziekcultuur en ook de lokale keuken en taal, het Cajun-Frans, zijn heel speciaal.

Colinda, de song, is een traditional en de meeste Cajun-artiesten hebben het op hun repertoire, maar het Frans dat door Lucille Starr ten gehore wordt gebracht, wijkt weer af van het patois dat in Louisiana wordt gesproken. Zoals gezegd heeft Lucille Starr de Canadese nationaliteit: ze werd geboren als Lucille Marie Raymonde Savoie in Franstalige gemeenschap van St. Boniface in de Canadese provincie Manitoba. Veel inwoners zijn van Creoolse afkomst en het Frans dat ze spreken wijkt sterk af  van het Frans dat elders in Canada wordt gesproken (en dat voor Europeanen vaak al lastig genoeg te begrijpen valt); het patois is wel verwant aan het patois van de Cajuns, maar men schijnt elkaar toch maar moeilijk te kunnen verstaan.

Ik was als kind vooral gek op het inleidende kinderkoor en de uithaal die voorafgaat aan de het eerste vers (Lucille Starr kon blijkbaar jodelen): Allons danser Colinda. Het is dus blijkbaar een uitnodiging tot een dans. De tekst is als volgt:

Allons danser, Colinda
Allons danser, Colinda
Pendant ta mère est pas là
Pour faire facher les vieilles femmes
C'est pas tout le monde peut danser
Tous les vieilles valses du vieux temps
Pendant ta mère est pas là
Allons danser Colinda

Nog iets over de inhoud: De herkomst van het liedje is niet helemaal zeker, maar vermoedelijk werd in de tekst oorspronkelijk geen Zuidelijke schone genaamd Colinda bezongen. De tekst gaat blijkbaar terug op een dans genaamd de Calinda of Calenda. Deze van oorsprong Afrikaanse dans werd naar Louisiana gebracht door de negerslaven die op de katoenplantages te werk werden gesteld. Oorspronkelijk zou het dus een uitnodiging zijn geweest om de Calinda te dansen: Allons danser la Calinda. Toen de herinneringen aan de tijd van de slavernij vervaagden, is men in Calinda een naam gaan zien, en werd Calinda verbasterd tot het meer gebruikelijke Colinda


Voor een echte Cajun-uitvoering van het nummer, kan men terecht bij Lee Benoit:




Noten:

* (1) Het was blijkbaar een boodschap waarmee iemand de bons kreeg:

No milk today my love is gone away
The bottle stands forlorn a symbol of the dawn
No milk today it seems a common sight
But people passing by don't know the reason why
How could they know just what this message means
The end of all my hopes the end of all my dreams
How could they know a palace there had been
Behind the door where my love reigned as queen

* (2) Zie: http://west-point.nl/lijstje-van-de-week1?start=46



dinsdag 14 maart 2017

De dood van een huisdier



De dood van een huisdier

Het is vaak de eerste dood waarmee we als mens echt worden geconfronteerd. Als een opa of oma sterft - of nog erger: een ouder - worden we als kind zoveel mogelijk ontzien. Toen mijn vader stierf moest ik vreselijk huilen, vooral omdat ik aanvoelde dat er iets mis was, niet omdat ik precies begreep wat er was gebeurd. Ik kreeg te horen dat hij naar de hemel was, en omdat ik pas vier jaar oud was, wilde ik de belofte dat ik hem daar ooit zou terugzien graag aanvaarden. Iedereen was trouwens ook plots heel aardig tegen me, en een tante schonk me de speelgoedtijger waarmee ik op bezoek bij haar altijd speelde, maar die ik tot mijn spijt steeds bij haar had moeten achterlaten.

Bij een huisdier is het vaak anders. We krijgen uitleg over leven en dood, krijgen te horen dat we de dood moeten aanvaarden, de dingen gaan nu eenmaal zo, en morgen kopen we een nieuwe hond, of kat. Maar als kind wil je geen andere hond, je wil Flor, of hoe je grote vriend ook heette, en je begrijpt het ook niet. Doodgaan doe je toch alleen als je heel oud bent? En zo oud was Flor toch niet? Op vakantie aan zee sprong hij nog vrolijk rond in de branding. Goed, dat is drie jaar geleden, maar zelf ben je toch ook niet veranderd in die tijd?

Morire è nulla, perderti è difficile, schreef de Italiaanse dichter Umberto Saba. Vrij vertaald: Sterven is niets, afscheid nemen doet pijn. Mensen die weten dat ze gaan sterven, voelen vaak de leegte die zij in een ander leven zullen achterlaten en vragen daarom aan sterke nabestaanden om goed voor een zwakke en hulpbehoevende persoon te zorgen. De hond van een vriendin ligt op sterven, ligt letterlijk op sterven, en het is alsof zij weet wat er staat te gebeuren, zich bewust is van haar eigen sterfelijkheid en de leegte voelt die haar dood in enkele levens zal slaan. Een vergroeiing vlak onder het oog lijkt op een parelende traan. De vriendin sliep twee nachten beneden, op een matras aan haar zijde. Afscheid nemen doet pijn, je ziet er enorm tegenop, maar je wilt de laatste minuten van een geliefde op aarde voor geen goud missen, nog één keer zeggen hoeveel je van hem of haar gehouden hebt.

Floor
Waar iemand die sterft heengaat, weten we niet. Velen van ons hebben het idee van een hiernamaals laten varen, maar we blijven zoeken naar licht in de eeuwige duisternis. De wetenschapper Pim van Lommel ontwikkelde een theorie over een oneindig bewustzijn, waarop wij allen, mens en dier zouden zijn aangesloten en ook aangesloten zullen blijven. Op die theorie valt wellicht het een en ander af te dingen, maar dat is voor een andere keer, het blijkt vaak een troostrijke gedachte voor hen die voor het ultieme afscheid staan. Waar we ook heen gaan, onze mooie herinneringen zullen in de eeuwigheid worden opgevangen door degenen van wie we hebben gehouden. Afscheid nemen wordt minder pijnlijk, als we weten dat we niet zullen worden vergeten.

De hond van mijn vriendin heette niet Flor, maar Floor. Ik ben er zeker van dat zij niet zal worden vergeten.

- Voor Maureen

Links: